Projekt: Chłopaki na rzecz równości
Obszar 1. Ochrona praw człowieka (w tym kwestie związane z równością płci)
Potrzebę realizacji tego projektu zidentyfikowałyśmy przede wszystkim wsłuchując się w głosy nastoletnich uczestniczek naszych warsztatów WenDo. (…) To one pytały nas, dlaczego uczymy ich asertywności i samoobrony, a nie uczymy chłopaków niestosowania przemocy i wyrażania pełnego spektrum emocji – mówią dziewczyny z Fundacji HerStory.
Okazuje się bowiem, że istnieje w Polsce luka w podejściu do tworzenia narzędzi edukacji antyprzemocowej. Istniejące dotąd programy edukacji w tym obszarze uwzględniały perspektywę gender (płci społeczno-kulturowej) głównie w odniesieniu do dziewcząt i kobiet, tylko powierzchownie (jeśli w ogóle) dotykając kwestii związanych z toksycznymi wzorcami męskości. Na początku ważne było więc szukanie nowych rozwiązań, narzędzi dostosowanych do potrzeb. Tak powstał pomysł antyprzemocowej i antydyskryminacyjnej pracy z chłopakami – „Sztama”. To jedyna taka metoda w Polsce skierowana do chłopaków w wieku szkolnym.
Lepiej zrozumieć, weryfikować skuteczność i własne przekonania
Dziewczyny z HerStory chciały też lepiej zrozumieć mechanizmy przemocy ze względu na płeć, dlatego zdecydowały się na przeprowadzenie badania jakościowego, dotyczącego obowiązujących wzorców męskości. Zależało im, żeby lepiej rozumieć odbiorców swoich działań i dzięki temu weryfikować ich skuteczność, ale też własne przekonania. Celem badania było pokazanie, co dzieje się w głowach i sercach chłopaków w wieku szkolnym i znalezienie wytycznych do budowania kierowanej do nich edukacji – piszą.
Na początku byłyśmy pełne obaw – mówi Katarzyna Chajbos-Walczak, jedna z badaczek. Wychodziłyśmy z założenia, że podczas wywiadów to chłopacy są ekspertami. To nie my ich uczymy, tylko oni dają nam wiedzę. Wprost mówią o rzeczach, na bazie których my będziemy tworzyć wnioski i rekomendacje z badań. Mówiłyśmy wprost, że to, czym się z nami podzielą, będzie wykorzystane do działań edukacyjnych z ich rówieśnikami. Dbałyśmy od samego początku o to, by chłopacy dobrze rozumieli, jaki jest cel badań i czego chcemy się od nich dowiedzieć. Byłyśmy na nich otwarte i nie oceniałyśmy, co ustawiało inaczej relację pomiędzy nami (cytat za: Nastoletni chłopacy marzą o pieniądzach i sile. Czy zastanawialiście się, dlaczego?, OKO.press 3.02.2024, https://oko.press/nastoletni-chlopacy-marza-o-pieniadzach-i-sile).
Głos chłopaków
To jest raport napisany w sumie przez chłopaków, to znaczy przez badaczki, ale głosem chłopaków – komentuje Patryk Moszka, trener antyprzemocowy „Sztamy”. Lektura jest potwierdzeniem tego, co od długiego czasu zauważam, obserwując chłopaków. Ale dla mnie najważniejsze jest chyba to, że to jest pierwsze takie kompendium wiedzy na temat tego, jak pracować z chłopakami. Powstaje w ostatnim czasie bardzo dużo równie ważnych książek, i dla chłopaków i o nich, oraz badań, ale tu nie mamy wspomnień, tu mamy badanych mówiących o tym, co jest „tu i teraz”. (…) Ten raport nie próbuje wybielać sytuacji, dowiadujemy się o tych rzeczach, które są trudne. Mamy opis świata – nie o tym, że teraz chłopacy mają gorzej, tylko o tym, że wszyscy jesteśmy w tym systemie patriarchalnym uwikłani w jakąś dziwną grę.
Jacy chcą być nastoletni chłopacy?
Jacy chcą być nastoletni chłopacy? Jakie aspiracje deklarują? W raporcie możemy przeczytać, że chcą przede wszystkim być niezależni i dobrze radzić sobie w życiu. Marzą o tym, by odnieść sukces, zależy im na tym, by inni ludzie ich doceniali i podziwiali. Uważają, że kluczem do „radzenia sobie”, jest dyscyplina i walka ze słabościami. Jednym z obszarów takiej dyscypliny jest „panowanie” nad ciałem i emocjami. Dla chłopaków niezwykle ważne jest dobre poczucie humoru i pozytywne nastawienie. Dużą wagę przywiązują do „ideałów”, tj. jasno zdefiniowanych, systemów wartości, których są gotowi bronić. Zależy im na tym, by mieć dobre relacje, a w przyszłości chcą założyć rodzinę.
Gdybym miał powiedzieć, dla kogo jest ten raport, to dla mnie jest to raport absolutnie dla każdej dorosłej osoby, która ma jakikolwiek kontakt z chłopakami – czyli właściwie każdej – dodaje Patryk. Wiadomo, że najbardziej rekomenduję go osobom pracującym z chłopakami: nauczycielkom, edukatorom, działaczkom społecznym, aktywistom, ale też rodzicom, ale myślę, że to jest też ważna lektura, po prostu dla osób, które zakochują się w mężczyznach, które z mężczyznami się przyjaźnią. Nie jest to książka „Jak rozmawiać z mężczyzną” i nie o to mi chodzi, ale to jest dla mnie takie właśnie oddanie tego, co jest w chłopakach.
Strona projektu: www.fundacjaherstory.org/projekty/chlopaki-na-rzecz-rownosci/
Raport z badania: „Nastoletni chłopacy o dyskryminacji i swojej codzienności. Wskazówki dla edukacji równościowej”
